عفونت لثه چیست؟
ژنژیویت لثه (Gingivitis) یا التهاب لثه به حالتی گفته می‌شود که پلاک‌های دندانی در خط لثه تجمع پیدا می‌کند و باعث تحریک لثه و حساس شدن آن می‌شود که گاهی خونریزی هم پیدا می‌کند.
اگر این پلاک‌ها را هر روز با مسواک یا نخ دندان پاک نکنید به مرور سفت‌تر شده و ماده‌ای غیر قابل برداشت به نام جرم (رسوب دندانی) ایجاد می‌کند. در صورتی که پلاک و جرم به زیر خط لثه گسترش پیدا کند، بیماری مزمن مانند انواع ورم لثه و التهاب لثه دندان خواهد شد.
با تحریک مزمن باکتریایی، بافت لثه به تدریج از دندان‌ها جدا می‌شود و حفره‌هایی ایجاد می‌شود که در آنجا چرک تجمع پیدا می‌کند. با گسترش پلاک و جرم و تداوم تحریک بافت لثه، فرآیند کنده شدن لثه‌ها از دندان‌هایتان بیش از پیش ادامه پیدا می‌کند. به این حالت پریودونتیت لثه یا پیوره لثه می‌گویند.
با در نظر گرفتن عدم رعایت کامل بهداشت دهان و دندان به عنوان مهم‌ترین علت تشکیل پلاک‌های دندانی، از عوامل زیر نیز می‌توان به عنوان ریسک فاکتورهای التهاب و عفونت لثه نام برد:
- مصرف برخی از داروهای خاص
- کمبود ویتامین C
- تغییرات هورمونی
- ابتلا به سرطان خون
- فلزات سنگین مانند نیکل
- بیسموت: یکی از تشکیل دهنده‌های اولیه لوازم آرایش
عوامل خطرزا برای عفونت لثه
- استعمال دخانیات
- ابتلا به دیابت
- مصرف بعضی از داروهای خاص (مانند قرص‌های ضدبارداری، استروئیدهای خوراکی، داروهای ضد صرع، داروهای مسدودکننده کانال کلسیم و داروهای مورداستفاده برای شیمی‌درمانی)
- کجی و بی‌نظمی دندان‌ها
- پروتزها (دندان مصنوعی) و نایت گارد (محافظ دهانی) که به‌خوبی جاگذاری نشده باشد.
- شکستگی یا ترک خوردن پرکردگی قدیمی دندان
- بارداری
- عوامل ژنتیکی
- اختلال در سیستم ایمنی (مانند افراد مبتلا HIV)
علائم عفونت لثه
علائم عفونت لثه بسته به شدت و محل آن ممکن است متفاوت باشد. در ادامه به برخی از مهم‌ترین علائم عفونت لثه اشاره می‌شود:
- درد هنگام جویدن
- خونریزی بعد از مسواک زدن
- حساس شدن دندان‌ها
- لق شدن دندان‌ها
- بوی بد دهان که از بین نمی‌رود
- عقب رفتن لثه
- ترشح چرک در دهان
- تغییر در نحوه گاز گرفتن فرد یا نحوه قرار گرفتن دندان‌هایش هنگام جویدن
- ایجاد آبسه روی لثه
- متورم شدن لثه
راهکارهای پزشکی درمان عفونت لثه چیست؟
درصورتی‌که بعد از یک الی دو روز عفونت لثه همچنان پابرجا باقی مانده بود، حتماً به دندان‌پزشک مراجعه کنید و مهم‌ترین نکته این است که قبل از اینکه علائم شدیدتر عفونت لثه خود را نشان دهند، کاری برای درمان آن انجام دهید. در ادامه این بخش مهم‌ترین راهکارهای درمان عفونت لثه را بیان می‌کنیم.
- استفاده از دهان‌شویه
در مواردی که عفونت چندان شدید نیست، دندان‌پزشک استفاده از دهان‌شویه را تجویز می‌کند. شستشوی روزانه دهان با دهان‌شویه‌ها باعث از بین رفتن باکتری‌ها شده و عفونت و التهاب را بهبود می‌بخشد. توجه کنید که دهان‌شویه یک راهکار کمکی برای کاهش التهاب است و یک درمان قطعی نیست. به همین دلیل دندان‌پزشکان ممکن است در کنار این موضوع مصرف آنتی‌بیوتیک یا درمان‌های دیگر را نیز پیشنهاد دهند.
- جرم‌گیری و پاک‌سازی دندان‌ها
در مواردی ممکن است که جرم زیاد دندان‌ها باعث ایجاد عفونت در لثه‌ها شده باشد. به همین دلیل پزشک قبل از هر چیز باید دندان‌های بیمار را معاینه کند و در صورت وجود جرم یا آلودگی با استفاده از روش‌های حرفه‌ای، آن‌ها را پاک‌سازی کند. البته در این موارد باید چرک و عفونت موجود را نیز با استفاده از آنتی‌بیوتیک از بین برد.
- تجویز آنتی‌بیوتیک
یکی از اولین راهکارهای درمان عفونت لثه، استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها یا به‌اصطلاح چرک‌خشک‌کن‌ها است. در این روش دندان‌پزشک با توجه به شدت عفونت داروهایی برای درمان عفونت لثه تجویز می‌کند. این داروها معمولاً ضدالتهاب و عفونت هستند و ممکن است به‌صورت قرص، کپسول، محلول یا آمپول تجویز شوند. نکته مهم این است که هیچ‌یک از داروهای چرک‌خشک‌کن یا ضدالتهاب نباید به‌صورت خودسرانه مصرف شود. زیرا ممکن است باعث تشدید عفونت یا ایجاد مشکلات دیگر شود.
- کنترل بیماری‌ها یا عوامل دیگر ایجاد کننده عفونت
ممکن است مصرف سیگار، قلیان یا تنباکوی جویدنی یا بعضی بیماری‌ها نظیر دیابت باعث ایجاد عفونت در لثه شود. در این موارد باید عامل ایجادکننده عفونت که همان بیماری یا مصرف دخانیات است، کنترل شود. با کنترل این عوامل، عفونت کم‌کم برطرف می‌شود. اما برای اطمینان از ریشه‌کن شدن آن بهتر است داروهای مناسب تجویزشده و بهداشت دهان و دندان به‌طور کامل رعایت شود.
- کشیدن دندان
این راهکار یکی از آخرین راهکارهای درمان عفونت لثه است. اما اگر عفونت لثه به دندان نیز سرایت کرده باشد، چاره‌ای به‌جز کشیدن دندان نیست. البته در مواردی ممکن است عفونت دندان باعث ایجاد عفونت در لثه و التهاب آن شده باشد. به‌عنوان‌مثال رشد دندان عقل می‌تواند باعث ایجاد عفونت در لثه‌ها شود. در این موارد برای کنترل عفونت و جلوگیری از پیشروی آن باید دندان عقل را کشید و با استفاده از آنتی‌بیوتیک عفونت ایجادشده را کنترل کرد.
- عمل جراحی
درصورتی‌که عفونت لثه پیشروی زیادی کرده باشد یا دیگر راهکارهای درمان عفونت لثه کاری از پیش نبرند، پزشک از روش جراحی برای درمان بافت عفونی استفاده می‌کند. در چنین مواردی ممکن است مشکل در کانال‌های ریشه دندان باعث ایجاد عفونت لثه شده باشد. درواقع اگر بیمار گزارش کند که قبل از شروع عفونت دندان درد داشته است، می‌توان به این موضوع شک کرد که مشکل در کانال‌های ریشه و عفونت زیر دندانی باعث ایجاد عفونت لثه شده است. به همین دلیل در این موارد باید به یک پزشک متخصص ریشه مراجعه کرد.
