تلخی دهان bitter taste می‌تواند یک واکنش طبیعی در برابر خوردن غذاهای تند یا ترش باشد. با این حال، وقتی طعم تلخ در دهان برای مدت طولانی ادامه یابد یا به طور غیرمنتظره‌ای اتفاق بیفتد، می‌تواند نگران‌کننده باشد.
تلخ و بدمزگی دهان تا علت‌یابی و برطرف نکردن علت ایجاد آن، تکرار خواهد شد. طعم تلخی دهان معمولاً در انتهای گلو شدیدتر بوده و بسیار آزاردهنده است. چراکه قسمت انتهایی گلو مزه تلخی را تشخیص می‌دهد و به همین دلیل منشأ آن از انتهای گلو است. البته این طعم گاهی متمایل به ترش است که معمولاً نشان از اسیدی بودن دارد.
بررسی علل تلخی دهان
- بهداشت ضعیف دهان
نمی‌دانید تلخی دهان به همراه بوی بد دهان نشانه چیست؟ در پاسخ به این سؤال باید بگوییم که بهداشت ضعیف دهان، علت تلخی دهان در صبح است. تجمع بزاق و باکتری روی زبان، دندان‌ها و لثه‌ها می‌تواند منجر به بوی بد دهان و تغییر در درک چشایی شود. برای اینکه این وضعیت را تجربه نکنید، حداقل دو بار در روز دندان‌هایتان را مسواک بزنید (یکبار بعد از این که از خواب بیدار شدید و یکبار قبل از این که به رختخواب بروید). همچنین بهتر است زبانتان را هم مسواک بزنید تا از تجمع باکتری‌ها و سلول‌های مرده که منجر به بوی بد دهان و ایجاد حس تلخ در دهان می‌شوند جلوگیری کنید.
- مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای ضدافسردگی
برخی از داروها بعد از جذب شدن در بزاق ترشح می‌شوند و باعث ایجاد تلخی دهان شوند. آنتی‌بیوتیک‌هایی مثل تتراسایکلین داروهایی از این دست هستند. نمونه‌های دیگر داروهای نقرس، لیتیوم، تعدادی از داروهای مرتبط با بیماری‌های قلبی و داروهای ضدافسردگی هستند که می‌توانند باعث خشکی دهان، اختلال در حس چشایی و تلخی دهان شوند. معمولاً پس از مصرف این داروها اگر مشکل در درک چشایی ایجاد شد، می‌توانید با صبوری منتظر اتمام مشکل شوید. اما اگر به صورت مکرر و مزمن با این مشکل روبرو هستید بهتر است به پزشک خودتان اطلاع دهید. پزشک می‌تواند نوع دارو یا دوز مصرفی آن را برایتان تغییر دهد.
- بارداری
در طول دوره بارداری هورمون استروژن، مدام در حال نوسان است، این نوسان می‌تواند موجب تغییر چشایی در زنان باردار شود. بسیاری از افراد هنگام بارداری طعم تلخ یا فلز مانندی را در دهان خود احساس می‌کنند. این نوع از تغییر چشایی معمولاً در اواخر بارداری یا پس از زایمان برطرف می‌شود.
- مشکلات کبدی
هنگامی که کبد شما به‌درستی کار نکند، سمومی مانند آمونیاک روی هم انباشته می‌شوند. همان‌طور که می‌دانید، در یک بدن سالم، کبد آمونیاک را به اوره تبدیل می‌کند که با خروج ادرار از بدن خارج می‌شود. حالا زمانی که این فرایند مختل می‌شود، طعمی مانند طعم ماهی یا پیاز مانند یا تلخی در دهان ایجاد می‌شود و این نشان‌دهنده این است که آمونیاک در بدن افزایش پیدا کرده‌است.
- تلخی دهان در اثر مصرف زیاد گوشت
پس از دودی کردن گوشت، ماده‌ای به نام کرئوزوت تولید می‌شود که باعث تلخ شدن گوشت می‌شود. کرئوزوت یک‌لایه ضخیم و روغنی است که وقتی دود برای مدت طولانی روی گوشت قرار می‌گیرد ایجاد می‌شود. این ماده نه‌تنها گوشت دودی را تلخ می‌کند، بلکه طعم ناخوشایندی را باقی می‌گذارد و باعث ایجاد احساس سوزن‌سوزن شدن در دهان می‌شود.
بدیهی است که در فرایند دودی کردن گوشت باید از دود استفاده کرد، اما میزان دود را باید به‌درستی با گرما و زمان متعادل کنید تا بتوانید غذای خوشمزه‌ای را درست کنید.
- کم آبی بدن
هیدراته نگه داشتن بدن، به حذف سموم بدن کمک شایانی می‌رساند. در مواردی که بدن دِهیدراته شود، ممکن است احساس تلخی دهان بعد از بیدار شدن از خواب برای هر فردی بروز داده شود.
علاوه بر این موضوع کم آبی بدن، سبب خشکی دهان خواهد شد که در پی آن باکتری‌های دهان افزایش خواهد یافت. در نتیجه بیشتر تلخی دهان احساس ایجاد می‌شود.
- عفونت‌های تنفسی
عفونت‌های سیستم تنفسی خصوصاً عفونت‌های ویروسی بر مزه‌ی دهان تأثیر می‌گذارند. ورم لوزه، سینوزیت، سرماخوردگی و عفونت گوش میانی اغلب بر حس چشایی و بویایی تأثیر دارند و آزاردهنده هستند.
احتقان، گوش درد و گلودرد برخی از علائم عفونت سیستم تنفسی هستند. عفونت‌های ویروسی اغلب طی یکی دو هفته از بین می‌روند. پس از برطرف شدن عفونت، مزه بد دهان هم باید از بین برود و همه چیز به حالت قبل بازگردد.
- سیگار
سیگار می‌تواند به طور موقت تغییر طعم و مزه دهان را ایجاد کند. این اثر ممکن است به دلیل نیکوتین باشد که ابتدا باعث بوی بد می‌شود و سپس دهان را خشک می‌کند و می‌تواند تلخی دهان را نیز به همراه داشته باشد. علاوه بر این، پس از ترک سیگار نیز ممکن است تلخی دهان رخ دهد تا زمانی که دهان به ترک سیگار عادت کند. در هر دو مورد، این وضعیت موقتی است و با مصرف غذا، نوشیدن آب یا مسواک‌زدن بهبود می‌یابد.
