مینای دندان چیست؟
دندان از ۴ بافت متفاوت تشکیل شده که به سخت‌ترین و خارجی‌ترین لایه‌‌ی آن بافت مینا می‌گویند، این لایه فاقد سلول زنده می‌باشد و تقریباً ۹۵ تا ۹۸ درصد از آن را مواد معدنی مانند: کلسیم و فسفات که در قالب ساختارهایی کریستالی بنام هیدروکسی آپاتدیت قرار گرفته‌اند، تشکیل می‌دهند.
دومین لایه که در بخش زیرین مینا و سمان قرار گرفته است، عاج نام دارد، این لایه از نظر سختی دومین بافت سخت بدن بعد از مینای دندان محسوب می‌شود و برعکس آن دارای عصب، رگ و سلول زنده می‌باشد، به همین علت عاج دندان در برابر تغییرات دما و انواع غذاها، نوشیدنی‌ها بسیار حساس است .
از آنجایی که بافت مینا فاقد سلول زنده می‌باشد، در هنگام تخریب قابلیت بازسازی و ترمیم را ندارد. در ادامه به بررسی مینای دندان و عوامل تخریب آن خواهیم پرداخت.
عوامل فرسایش مینای دندان
عوامل بسیار متعددی می‌تواند باعث تخریب بافت مینای دندان شوند که مهم‌ترین آنها عبارت‌اند از:
- استفاده از نوشابه‌های گازدار: نوشابه‌ها حاوی مقادیر بالایی از اسیدهای فسفریک و سیتریک هستند
- مصرف زیاد آبمیوه‌ها: برخی از آبمیوه‌ها دارای حجم زیادی از کربوهیدرات هستند و می‌توانند در محیط دهان تخمیر شده و مقادیر بسیار زیادی اسید تولید کنند، اسید تولید شده باعث فرسایش مینای دندان می‌شود.
- داشتن رژیم غذایی پر از قند و نشاسته
- کاهش تولید و ترش بزاق و خشکی دهان
- داشتن بیماری ریفلاکس اسید
- بروز برخی از مشکلات دستگاه گوارش
- مصرف برخی از داروها (مانند آسپرین، آنتی‌هیستامین‌ها)
- ژنتیک و مشکلات ارثی
- عوامل محیطی، مانند اصطکاک و دندان قروچه، سایش و استرس و خوردگی
علائم فرسایش مینای دندان چیست؟
علائم فرسایش این بخش از دندان بسته به مرحله و شدت فرسایش می‌تواند متفاوت باشد. برخی از علائم ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- داشتن حساسیت: به برخی از غذاها (مانند شیرینی‌ها) و دمای غذاها (گرما یا سرما) ممکن است باعث ایجاد درد در مراحل اولیه فرسایش مینا شود.
- تغییر رنگ: از آنجا که سطحی‌ترین لایه دندان مینا است، و زیر آن عاج دندان قرار دارد، یکی از علایم فرسایش مینا می‌تواند تغییر رنگ دندان و ظاهر شدن عاج باشد.
- ترک برداشتن دندان و یا شکسته شدن آن: لبه‌های دندان‌ها به دلیل فرسایش مینای دندان، خشن‌تر، نامنظم و فشرده‌تر می‌شوند.
- حساسیت شدید و دردناک: در مراحل بعدی فرسایش مینای دندان، دندان‌ها به دما و شیرینی بسیار حساس می‌شوند.
- فرورفتگی: ظاهر شدن تورفتگی‌هایی روی سطح دندان.
پیشگیری از فرسایش مینای دندان:
- برای حفظ سلامت مینای دندان و جلوگیری از تخریب آن، حتماً روزانه مسواک بزنید و از نخ دندان و دهان‌شویه‌هایی که حاوی فلوراید هستند، استفاده کنید.
- هر شش ماه یکبار برای چکاپ کامل به دندانپزشکی مراجعه کنید.
- از خوردن غذاها و نوشیدنی‌‌هایی که مقادیر زیادی کربوهیدرات و اسید دارند، مانند: نوشابه‌های گازدار بپرهیزید و در صورت مصرف حتماً بلافاصله مسواک بزنید.
- سعی کنید در هنگام نوشیدن ترکیبات اسیدی مانند: نوشابه، از نی استفاده کنید، چرا که نی مواد اسیدی را به پشت دندان‌ها هدایت می‌کند و مانع از تخریب بافت دندانی می‌شود.
- از خوردن میان وعده‌هایی که حاوی کربوهیدرات زیاد هستند، بپرهیزید و یا بعد از میل کردن حتماً مسواک بزنید و از دهان‌شویه استفاده کنید.
- اگر حجم بزاق شما کم است، در طول روز مقدار زیادی آب بنوشید.
- از خمیردندان حاوی فلوراید استفاده کنید، فلوراید باعث افزایش استحکام و مقاومت دندان در برابر عوامل خارجی می‌شود.
- در صورت امکان از سیلانت یا همان فیشور سیلانت استفاده کنید، فیشور سیلانت یکی از روش‌های پیشگیری بالاخص در کودکان است که دندانپزشک با موادی مانند: کامپوزیت سطوح و حفرات بین دندانی را می‌پوشاند و مانع از تخریب مینای دندان در برابر ترکیبات اسیدی می‌شود.
