مکیدن انگشت تا سن ۳ تا ۴ سالگی در بیشتر کودکان دیده می‌شود. این مسئله بسیار شایع است. بیشتر نوزادان، انگشتان شست یا انگشتان دیگرشان را می‌مکند. مکیدن انگشت در نوزادان از قبل از تولدشان در شکم مادرشان شروع می‌شود. تاول‌هایی که در انگشتان دست یا مچ پا برخی از نوزادان تازه متولد شده دیده می‌شود، نتیجه این امر است.
معمولاً نوزادان بعد از ۹ ماهگی موقع خواب، انگشت دستشان را بیشتر می‌مکند. تا ۳ سالگی دلسرد کردن کودک از مکیدن انگشت کار سختی است و کودک به شدت مقاومت می‌کند. معمولاً مکیدن انگشتان تا ۴ سالگی ادامه پیدا می‌کند و اگر بعد از آن ادامه داشته باشد، ممکن است در ساختار فک و دندان‌ها تأثیر بدی داشته باشد.
دلایل مکیدن انگشت در کودکان
مکیدن انگشت در کودکان به دلیل یکی از موارد زیر اتفاق می‌افتد:
- فاصله بین دو شیردهی به کودک طولانی است و وقتی کودک احساس گرسنگی می‌کند، انگشت خود را می‌مکد.
- ممکن است مادر زمان کافی برای شیر دادن به فرزند نداشته باشد و خیلی زود او را از خود جدا کند، به این ترتیب نیاز به مکیدن که یک حس غریزی است در کودک ارضاء نشده و عادت مکیدن انگشت جایگزین سینه مادر می‌شود.
- بسیاری از کودکانی که پیش از سن ۲ سالگی از شیر گرفته شده‌اند، به مکیدن انگشت علاقه دارند.
چگونه مکیدن انگشت می‌تواند بر سلامت دهان و دندان کودکان تأثیر منفی بگذارد
اگر عادت مکیدن شست در سن ۴ سالگی متوقف شود، دندان‌ها اغلب می‌توانند با رشد طبیعی خود را اصلاح کنند. با این حال، شواهد نشان می‌دهد که از هر هشت کودک بین ۷ تا ۱۱ ساله، یک نفر عادت مکیدن انگشت را به صورت طولانی مدت دارد. اگر این عادت پس از سن ۴ سالگی ادامه یابد، موقعیت دندان‌های بالغ می‌تواند به طور دائم تحت تأثیر قرار گیرد و احتمال بروز خود اصلاحی کمتر است. این امر اهمیت بیشتری می‌دهد که مکیدن انگشت در سنین پایین متوقف شود.
اگر مکیدن انگشت کودکان نظیر مکیدن شست به یک عادت طولانی مدت تبدیل شود، تأثیر آن بر سلامت دهان می‌تواند شدید و طولانی مدت باشد. مشکلاتی که ممکن است ایجاد شود عبارت‌اند از کراس بایت، اپن بایت قدامی، پالت بد شکل و حتی مشکل در جویدن.
همچنین مکیدن انگشت کودکان می‌تواند عوارض قابل‌توجهی مانند اختلال گفتار، بی‌نظمی در دندان‌ها، مال اکلوژن، زخم‌های داخل دهانی را به همراه داشته باشد.
برای جلوگیری از انگشت مکیدن کودک چه باید کرد؟
پیش از هر چیز باید بدانید این مشکل شایعی است و نباید دلواپس آن باشید. والدین زیادی درگیر این مشکل هستند. برای ترک عادت مکیدن انگشت و پستانک، راهکارهای مؤثر و مفیدی وجود دارد که در اینجا با برخی از آنها آشنا می‌شوید:
- برای درمان این عادت حوصله داشته باشید و هرگز کودک را سرزنش یا تنبیه نکنید.
- دفعات انگشت مکیدن کودک را محدود کنید. در ابتدا محدودیت باید در برخی شرایط مشخص به وجود بیاید، مثلاً هنگامی که کودک مشغول بازی است نباید انگشت خود را بمکد. مواجه شدن با این محدودیت‌ها او را آماده ترک عادت می‌کند.
- بررسی کنید ببینید چه چیزهایی باعث تحریک این رفتار می‌شوند، معمولاً کودک در واکنش به استرس و اضطراب اقدام به مکیدن انگشت یا پستانک می‌کند. این موقعیت‌ها را پیدا کنید و به حداقل برسانید.
- هنگامی که کودک اضطراب دارد چیز دیگری را جایگزین انگشت مکیدن کنید. باید ببینید چه چیزهایی برای او مؤثر است؛ مثلاً ممکن است در آغوش گرفتن کودک و گفتن حرف‌های امیدوار کننده در شرایطی که تحت استرس قرار دارد، او را آرام کند یا مثلاً می‌توانید عروسکی که دوست دارد به او بدهید که در آغوش بگیرد.
- به کودک کمک کنید بیشتر نسبت به رفتارهای خود آگاهی پیدا کند. در بسیاری از مواقع کودک حتی متوجه مکیدن انگشت خود نیست. او را متوجه کنید تا به تدریج با خود آگاهی از مواقعی که انگشت می‌مکد، این عادت را کنار بگذارد.
- کودکان را به دلیل پیشرفت‌هایش تشویق کنید و پاداش بدهید. هر بار که پیشرفتی در کودک می‌بینید حتماً به او اطلاع بدهید و با چیزی مثل ستاره، استیکر یا جوایز ساده دیگر تشویقش کنید.
- اگر کودک به مکیدن انگشت ادامه داد، حتماً برای درمان به دندانپزشکی مراجعه کنید یا از روانشناس کودک کمک بگیرید. در کلینیک دندانپزشکی ابزاری مانند دستکش‌های مخصوص به شما عرضه می‌شوند تا با پوشاندن آن به کودک، عادت مکیدن انگشت را حذف کنید. گاهی هم یک پوشش پلاستیکی دور انگشت شست قرار می‌گیرد و با یک بند دور دست کودک محکم می‌شود؛ بنابراین کودک دیگر نمی‌تواند انگشت بمکد.
