مینای دندان چیست؟
دندان از ۴ بافت متفاوت تشکیل شده که به سخت‌ترین و خارجی‌ترین لایه‌‌ی آن بافت مینا یا (Enamel) می‌گویند، این لایه فاقد سلول زنده می‌باشد و تقریباً ۹۵ تا ۹۸ درصد از آن را مواد معدنی مانند: کلسیم و فسفات که در قالب ساختارهایی کریستالی بنام هیدروکسی آپاتدیت قرار گرفته‌اند، تشکیل می‌دهند. دومین لایه که در بخش زیرین مینا و سمان قرار گرفته است، عاج نام دارد، این لایه از نظر سختی دومین بافت سخت بدن بعد از مینای دندان محسوب می‌شود و برعکس آن دارای عصب، رگ و سلول زنده می‌باشد، به همین علت عاج دندان در برابر تغییرات دما و انواع غذاها، نوشیدنی‌ها بسیار حساس است . از آنجایی که بافت مینا فاقد سلول زنده می‌باشد، در هنگام تخریب قابلیت بازسازی و ترمیم را ندارد.
آسیب مینای دندان در سطوح مختلف
آسیب مینای دندان در سطوح مختلف می‌تواند شیوه‌های درمانی مناسب را تعیین نماید. اگر در سطح بیرونی مینای دندان، فرسایش کمی رخ داده باشد، آسیب مینای دندان در سطح حداقل بوده و درمان خاصی لازم ندارد. دهان‌شویه حاوی فلوراید می‌تواند منجر به قوی شدن مینای آسیب‌دیده شود. بعد از یک ماه استفاده از دهان‌شویه به دندانپزشک مراجعه نمایید تا مشخص شود درمان به چه شکل پیش رفته است.
اگر آسیبی که به مینای دندان وارد شده در سطح متوسط باشد، بهترین روش درمانی استفاده از مواد کامپوزیت برای پر کردن و یا استفاده از روکش دندان است. اگر آسیب شدیدتری به مینای دندان وارد شود آسیب‌دیدگی در حد شدید بوده و با استفاده از لمینت دندان، تاج دندان و … می‌توان به درمان آن پرداخت. در مورد آسیب‌های بیشتر شاید لازم باشد دندان را کشیده و آن را با دندان‌مصنوعی قابل حرکت، پل ثابت یا ایمپلنت دندان جایگزین نمود.
چه عواملی باعث آسیب مینای دندان شما می‌شوند؟
باید بگوییم که فرسایش مینا دندان به عوامل مختلفی بستگی دارد. مثلاً در برخی مواقع بر اثر خوراکی‌هایی که می‌خورید یا می‌نوشید به وجود می‌آید. غذاهایی مانند گوجه فرنگی، مرکبات که خاصیت اسیدی دارند یا میوه‌های خشک و نوشابه‌ها که حاوی قند بالایی هستند در فرسایش مینا دندان مؤثر هستند.
عوامل دیگری در آسیب مینای دندان نقش دارند عبارت‌اند از:
- اصطکاک دندان، استرس و فرسودگی روزمره به دلیل عدم مراقبت درست
- دندان قروچه
- مصرف بیش از حد مواد نشاسته‌ای و خوراکی‌های شیرین
- داروهای خاص خشکی دهان
- رفلاکس اسید معده و مشکلات گوارشی
- پرخوری عصبی
- ژنتیک (ژن برخی افراد به گونه‌ای می‌باشد که مینا دندان ضعیف بوده و مستعد نازک شدن است.)
علاوه بر فرسایش اسیدی، شرایط دیگری نیز وجود دارد که می‌تواند باعث از بین رفتن مینا شود. اگر نگران این هستید که مینا دندان شما آسیب ببیند، با دندانپزشک خود در مورد بهترین اقدام صحبت کنید.
پیشگیری از آسیب ساختار مینای دندان
- مسواک زدن و نخ دندان کشیدن منظم:
شما درباره اهمیت این موضوع از زمان کودکی شنیده‌اید و این مسئله هنوز هم برای شما از اهمیت زیادی برخوردار است. اهمیت این موضوع به طور خاص به این خاطر است که دندان‌های شما هنوز دچار پوسیدگی نشده و در حال رشد هستند. سعی کنید دندان‌های خود را دو بار در روز با خمیردندان حاوی فلوراید مسواک بزنید و یک بار در روز نخ دندان بکشید. علاوه بر این بهتر است شما زبان خود را نیز مسواک بزنید. تا به این ترتیب از تجمع باکتری‌هایی که می‌توانند باعث وارد شدن آسیب به دندان‌های شما شود، جلوگیری نمایید.
- مصرف نوشیدنی‌های گازدار را محدود کنید:
اگر شما از نوشیدنی‌های گازدار (حتی نوشیدنی‌های گازدار رژیمی!) استفاده می‌کنید، مصرف این نوشیدنی‌ها را محدود کنید و در بهترین حالت برای نوشیدن آنها از یک نی برای جلوگیری از تماس مایع با مینای دندان‌ها استفاده کنید.
- تغذیه:
مصرف غذاهای اسیدی، غذاهای حاوی شکر و نشاسته را محدود کنید. نیازی به کنار گذاشتن غذاهای مورد علاقه نیست، بلکه فقط لازم است رژیم غذایی خود را با منظور کردن مجموعه متنوعی از غذاها که می‌توانند مینای دندان‌های شما را در برابر اسید محافظت کنند، متوازن نمایید. مقدار مصرف مواد غذایی اسیدی را محدود کنید و مصرف غذاهای چسبنده حاوی شکر و نشاسته را کم نمایید.
- مصرف به اندازه فلوراید:
هر چند فلوراید در پیشگیری از ایجاد پوسیدگی دندان مفید است. اما مقدار زیاد فلوراید می‌تواند مشکلاتی همچون فلورسیس (ضایعات مینای دندان) را به همراه داشته باشد. این شرایط می‌تواند در کودکان ایجاد شده و باعث از بین رفتن این ماده شود. کودکانی که با مشکل فلورسیس روبرو می‌شوند ممکن است به خاطر مصرف مکمل‌ها یا مصرف مواد حاوی فلوراید علاوه بر آب آشامیدنی غنی شده با فلوراید به این مشکل مبتلا شده باشند.
- معاینات دندانپزشکی:
دندانپزشک می‌تواند فرسایش مینای دندان را در مراحل اولیه شناسایی کرده و از روش درمانی مناسب برای بهبود وضعیت آن استفاده کند. در این حالت ملاقات منظم با دندانپزشک می‌تواند از ابتلای شما به سرطان دهان، بیماری لثه و سایر مشکلات پیچیده دندان جلوگیری کند.
