درون دندان‌ها ریشه یا عصب‌هایی وجود دارد که در صورت گسترش پوسیدگی ممکن است در معرض خطر قرار بگیرند. درمان ریشه، عصب‌کشی یا روت کانال تراپی همه به یک معنی هستند و شامل فرآیندی می‌شود که طی آن ریشه یا همان عصب خارج شده و فضای خالی آن با مواد مخصوص پر می‌شود تا مشکل به وجود آمده برطرف گردد.
ریشه یا اعصاب دندان زنده هستند و اگر پوسیدگی دیگر بخش‌های دندان به آن برسد، باعث ایجاد درد می‌شوند. بر اساس نظر دندانپزشک اگر میزان پوسیدگی بیش از حد باشد باید عصب خارج گردد تا پوسیدگی گسترش نیابد و درد برطرف گردد. با انجام این کار دندان درد رفع شده و دندان به‌خاطر زیبایی در دهان باقی می‌ماند با اینکه ریشه و عصبی ندارد.
درمان ریشه دندان چیست؟
اعصاب و عروق اصلی دندان در یک بافت نرم قرار گرفته است که محل آن کانال‌های ریشه دندان می‌باشد. به این بافت نرم در اصطلاح پالپ می‌گویند و زمانی که دچار مشکلات معمول از جمله عفونت شود، شما نیاز دارید به درمان آن اقدام کنید. در چنین زمان‌هایی است که پیشنهاد دکتر به شما کمک گرفتن از روش درمان ریشه دندان می‌باشد.
می‌شود گفت زمانی که دندان فردی درگیر عفونت همراه با پوسیدگی می‌شود، تنها راه کمک درمان ریشه آن است. این نوع درمان به این طریق انجام می‌شود که ابتدا دندانپزشک اقدام به خارج کردن بافت خراب از ریشه دندان می‌کند. سپس باید کانال‌های ریشه دندان تمیز شوند و حفره‌های به وجود آمده توسط مواد ویژه پر گردند.
معمولاً عفونت ایجاد شده در پالپ دندان ناشی از مواردی چون آسیب‌دیدگی، ترک و شکستگی و پوسیدگی‌های عمیق می‌باشد. از نشانه‌های این عفونت‌ها می‌توان به حساسیت دندان به دمای مایعات، خرابی قابل مشاهده دندان، تورم در ناحیه فک و لثه، درد و … اشاره کرد که با مشاهده آنها باید برای درمان ریشه دندان اقدام نمایید.
برای درمان از بی‌حسی موضعی استفاده می‌شود و میزان موفقیت این روش درمانی بالای ۹۰ درصد ثبت شده است.
چه زمانی به عصب‌کشی نیاز است؟
همان‌طور که گفته شد، زمانی که التهاب و عفونت به پالپ دندان نفوذ کند نیاز به درمان ریشه خواهد بود. در واقع این کار انجام می‌شود تا حتی با وجود تخلیه پالپ و مغز دندان همچنان بتوان دندان طبیعی را حفظ نمود و از کشیدن آن جلوگیری کرد. اینکه چه مواردی سبب نفوذ باکتری‌ها و آلودگی پالپ دندان می‌شوند که در نهایت نیاز به عصب‌کشی پیدا می‌کند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ترک‌خوردن و یا شکستگی‌های عمیق دندان
- نشت پرکردگی‌های قدیمی منجر به بروز پوسیدگی
- وجود سوراخ و حفره روی دندان و عدم رسیدگی به آنها
- انجام چندین پروسه درمانی به شکل نادرست بر روی یک دندان
- نکروز دندان و تشکیل آبسه دندان
علائم به عصب رسیدن دندان
مشاهده و احساس یک سری علائم و نشانه‌ها به ما خبر می‌دهد که دندان به عصب رسیده است. علائمی که عبارت‌اند از:
- درد ممتد و همیشگی در دندان خاصی
- احساس درد در دندان در زمان خوردن غذا
- حساسیت دندان به نوشیدنی‌های خنک و داغ
- شکستگی در قسمتی از دندان یا به اصطلاح لب پر شدن
- تیره و کدر شدن دندان که ناشی از عفونت در قسمت درونی آن است.
- ایجاد تورم و آبسه در لثه
- بیرون آمدن ترشحات چرکی از کناره‌های دندان و لثه
مراقبت‌های بعد از درمان ریشه
درست است که بعد از انجام درمان به میزان قابل‌توجهی درد دندان کم می‌شود؛ اما این دلیل نمی‌شود که شما به طور کامل بی‌خیال شرایط دندان درمان شده شوید. حتی باید این نکته را هم متذکر شویم که مراقبت‌های بعد از درمان ریشه به‌اندازه خود درمان ریشه اهمیت دارد و باعث می‌شود بهبودی کامل لثه و دندان فراهم شود. نکاتی که در مراقبت بعد از آن باید به آنها توجه کنید شامل موارد زیر است:
- عدم خوردن غذاها و میوه‌های سفت تا زمانی که دندان را به طور کامل پر نکرده‌اید.
- مصرف کامل و منظم داروهایی که پزشک بعد از درمان تجویز کرده است.
- استفاده از مسکن‌های تجویز شده توسط دکتر برای برطرف‌کردن درد ریشه دندان بعد از درمان.
- مسواک زدن بعد از درمان امکان‌پذیر است؛ ولی نباید از نخ دندان استفاده کنید. چرا که ممکن است برای پانسمان ریشه دندان مشکل ایجاد کند.
اگر درمان ریشه را انجام ندهیم چه می‌شود؟
در برخی موارد ممکن است به دلیل از بین رفتن دردهای دندانی، افراد انجام عصب‌کشی دندان و درمان ریشه را به تأخیر بی اندازند. اما از بین رفتن این دردها کاملاً موقتی بوده و علت آن عفونت بیش از حد دندان آسیب دیده است. زمانی که درمان ریشه در زمان اولیه پس از پوسیدگی عصب انجام نمی‌شود، عفونت تمامی کانال‌های عصبی دندان را درگیر می‌کند.
این عفونت به انتهای عصب و ریشه دندان می‌رسد و در بیشتر مواقع موجب، ایجاد آبسه در انتهای ریشه دندان می‌شود. در زمانی که آبسه ایجاد می‌شود، دردهای دندانی بسیار بیشتر و غیر قابل تحمل تر خواهند شد. به علاوه برای درمان درد دندان نیاز به تخلیه آبسه دندان می‌باشد. اگر امکان تخلیه آن وجود نداشته باشد. دندانپزشک ناچار به کشیدن دندان آسیب دیده می‌شود.
در برخی موارد نیز دندان به طور کامل عفونی می‌شود. همچنین ریشه دندان به طور کامل دچار پوسیدگی شده و نگهداری و درمان آن هم نمی‌تواند کاربردی باشد؛ بنابراین دندانپزشک پیشنهاد می‌کند قبل از ایجاد کیست دندان و آبسه، دندان پوسیده را بکشید.
